روشی است که در آن مبتنی بر تداعی معانی محرکی امنند کلمات مادر به پاسخگو داده می‌شود و از او درخواست می‌شود تا آن محرک را بر اساس صفات متضاد ارزیابی کند ، صفاتی مانند سفید ،سیاه – غمگین ، خوشحال – خوب ، بد – خشن ، مهربان و ....

 طیف اوزگود (روش قطبین) :

روشی است که در آن مبتنی بر تداعی معانی محرکی امنند کلمات مادر به پاسخگو داده می‌شود و از او درخواست می‌شود تا آن محرک را بر اساس صفات متضاد ارزیابی کند ، صفاتی مانند سفید ،سیاه – غمگین ، خوشحال – خوب ، بد – خشن ، مهربان و ....

هدف از این طیف شناخت و اندازه گیری تمایز معنائی بر اساس معنا شناسی تفاوتی می باشد و کاربرد این طیف نیز در تداعی معانی یک یا دو محرک برمبنای صفات متضاد و ترسیم رابطه تصویری بین محرک و صفات متضاد می باشد .و سنجش این طیف نیزدر سطح مقیاس ترتیبی (7 درجه ای) روشی است که مبتنی بر تداعی معانی که طی آن روابط تصویری دو موضوع بر اساس صفات متضاد سطح مقیاس اسمی ترسیم می گردد و میزان تشابه به دو موضوع براساس نمرات بدست امده از طریق ضریب همبستگی پیروسون rمحاسبه می شود و شیوه های این طیف می توان به 1- صفات دو قطبی 2- مقایسه زوجی 3- تحلیل عبارت 4- تحلیل معنائی اشاره نمود.

طرز کار بدین شکل است که، مثلاً می‌خواهیم بدانیم کارگران چه تصوری از کارفرمای خود دارند بنابراین کافرما در اینجا محرک خوهد بود، سپس معرفهایی به صورت صفات متضاد که می‌توانند با محرک ارتباط تصویری داشته باشند انتخاب می شود. تعداد صفات مشخص نیستند. سپس هر یک از صفات متضاد در دو سوی یک طیف (عموما هفت‌درجه‌ای) قرار می‌گیرد. جهت صفات متضاد و نباید همیشه از منفی به مثبت یا از مثبت به منفی باشد، بلکه بهتر است این صفات به صورت پراکنده مرتب شوند مانند:‌ قویترین، ضعیف‌ترین

برای تجزیه و تحلیل عمدتاً همانند طیف لیکرت ابتدا گویه‌ها هم‌مسیر می‌شوند سپس با استفاده از ضریب همبستگی پییرسون همبستگی دو یا چند محرک محاسبه می‌گردد.

الف:مزایا:

بطور کلی مزایای پرسشنامه به شرح زیر است

-        عدم نیاز به شخص مصاحبه کننده، بنابراین عدم تاثیر وجود چنین شخصی

-        ساده و ارزان

-        سادگی طبقه بندی و تجزیه و تحلیل

-        دقت بیشتر پاسخ ها بواسطه محرمانه ماندن افراد

-        امکان انجام مطالعات بزرگ

-        یکسان بودن شرایط در زمان تکمیل

-        عدم نیاز به شخص مصاحبه کننده و عدم تاثیر وجود آن

-        «امکان تبدیل به کمیت بسیاری از داده ها و سپس تحلیل همبستگی های گوناگون میان آنها.

-   با این روش، توقع گاهی اساسی معرف بودن مجموع پاسخگویان به آسانی تامین می شود. این معرف هرگز مطلق نیست و همیشه یک فرجه خط باید در نظر گرفته شود و دیگر اینکه معرف بودن تنها در رابطه با برخب از انواع پرسش ها معنا دارد...»

ب:معایب

بطور کلی معایب پرسشنامه به شرح ذیل می باشد

-        عدم قابلیت استفاده برای بی سوادان

-        درک نکردن مفهوم سوال

-        کاهش درصد پاسخ های رسیده در پرسشنامه پستی

 محدودیت ها

-        «سنگینی عملیات و بالا بودن هزینه روش

-   سطحی بودن پاسخ ها که اجازه تحلیل پاره ای از فرایندها نظیر تحول کار، بهره کشی یا مفاهیم ایدولوژیکی عمیق را نمی دهد.لذا نتایج بررسی بیشتر به صورت توصیف ساده و بدون عناصر تفهمی نافذ ارائه می شود. با این وصف، در بشتر موارد این کمبود کمتر به خود روش بستگی دارد تا به ضعف تئوریک یا روش شناختی کسانی که آن را به کار می برند.

-        منفرد سازی پاسخگویان که مستقل از شبکه های روابط اجتماعی شان ملاحظه می شوند.

-   آسیب پذیری نسبی قابل  اعتماد بودن روش. برای آنکه روش قابل اعتماد باشد چندین شرط باید جمع باشد: درستی نمونه انتخاب شده ، جمله بندی روشن و بدون ابهام پرسش ها ، یکی بودن دنیای مرجع پرسش ها و دنیای مرجع پاسخگو. وجود جوّ اعتماد وقتی که پرسشنامه تکمیل می شود. شرافتمندی و وجدان شغلی پرسشگران. چناچه یکی از این شرایط تامین نباشد قابلیت اعتماد مجموعه کار زیر سوال قرار می گیرد»