مفهوم پایایی به این سوال پاسخ می‌دهد که ابزار اندازه‌گیری در صورت تکرار تا چه حد نتایج مشابهی بدست می‌دهد...

پایایی (reliability): مفهوم پایایی به این سوال پاسخ می‌دهد که ابزار اندازه‌گیری در صورت تکرار تا چه حد نتایج مشابهی بدست می‌دهد.

انواع تکنیکهای برآورد پایایی :

1- روش آزمون و تکرار آزمون (test,re test)

2- روش دونیم کردن (spilit halve method)

3- روش فرمهای موازی (parallel method)

4- روش پایداری درونی (internal consistency)

روش آزمون و تکرار آزمون: در این تکنیک ابزار اندازه‌گیری پس از اجرای اولیه در زمانی کوتاه به فاصله اجرای اول دوباره تکرار می‌گردد. همبستگی بین نتایج دو آزمون مقدار پایایی یا قابلیت تکرارپذیری را برآورد می‌کند (ضریب همبستگی پییرسون). معمولاً این تکنیک برای استاندارد سازی تستهای روانشناسی به‌کار می‌رود.

روش دو نیم کردن: در این تکنیک ابزار اندازه‌گیری به دو قسمت مساوی تقسیم می گردد و سپس به عنوان دو ابزار اجرا می‌گردد. همبستگی بین دو نتایج آزمون مقدار پایایی را برآورد می‌کند (ضریب همبستگی پیرسون)

مثال : برای مثال اگر پرسشنامه‌ای با 20 سوال در خصوص سنجش مشارکت اجتماعی طراحی شده است، سوالات فرد پرسشنامه به عنوان یک ابزار و سوالات زوج به عنوان ابزاری دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد. سوالات مربوط به یک متغیر دو نیم می‌شود.

روش فرمهای موازی: در این تکنیک تلاش بر اینست که از ابتدا در ابزار اندازه‌گیری برای سنجش یک مفهوم طراحی شود، اما مشکل اینجاست که طراحی دو ابزار واقعا مشابه برای سنجش یک مفهوم آن هم در علوم اجتماعی کاری بسیار دشوار است.

مثلا مقایسه نتایج موفقیت در امتحانات پایان دوره دبیرستان و امتحان کنکور.

تکنیک پایداری درونی: در این تکنیک با استفاده از برآورد آلفای کرونباخ مشخص می‌کنیم گویه‌ها یا سوالات پرسشنامه تحقیق تا چه حد در ارتباط با بقیه گویه‌ها داراری قابلیت تکرارپذیری می‌باشد.

یعنی ابتدا واریانس کل سوالات مربوط به یک متغیر را برآورد می‌کنیم سپس همبستگی واریانس هر سوال با مجموعه کل سوالات را اندازه‌گیری می‌کنیم. نرم‌افزار spss این قابلیت را دارد که برای ما مشخص سازد هر سوال تا چه حد داراری پایایی است و پایایی کل متغیر چه میزان است.